Melisa Vardal – Stant, sanatkarların ferdî tecrübelerini ve dünyaya bakış açılarını, ekoloji ve toplumla kurduğumuz bağlantılar üzerinden sorguluyor. 11 sanatkarın farklı disiplinlerdeki çalışmaları, ortak bir paydada buluşarak yeryüzüne dair çok sesli bir koro oluşturuyor. Stant küratörleri Burcu Çimen ve Didem Yazıcı, Yapı Kredi Galeri’de 6 Eylül’de açılacak “Yeryüzü Hâlleri”ni anlattı.
■Birhan Keskin’in şiir kitabından ilham alınarak oluşturulan stant nasıl bir yeryüzü tahayyül ediyor?
“İçimde yeryüzü konuştukça anlıyorum ki bölünmüş bir hatırayım ben dünyaya dağılan”… Tıpkı şair Birhan Keskin’in içinde konuşan yeryüzü üzere stant sanatkarlarının da içlerinde konuşan farklı yeryüzleri var. Bu yeryüzü tahayyülleri ve yansımaları, dünya ve tabiat ile ilişkilenme biçimlerimiz üzerine düşündürüyor. Şiirlerdeki iç ses ve dünya görüşü stanttaki sanatkarların yaklaşımlarıyla kardeşlikler içinde.
Sibel Horada, “Suyun Şekillendirdiği” serisi, 2019-devam ediyor.
■11 farklı sanatkarın çalışmasını bir ortaya getiren sergi genel teması olan ekolojiye dair nasıl bir yaklaşım sunuyor?
Judy Chicago’nun havai fişek yardımıyla renkli dumanlarla çevreyi dişilleştirmeyi amaçladığı “Bahçe Dumanı” isimli fotoğraf serisi ve Müge Yılmaz’ın “Umay Ixa Kayakızı” adlı yerleştirmesine göz atalım. Birbirine yakın sergilenen bu iki yapıtta de feminist tutumdan kelam edebiliriz. Stant akışında işlerin yan yana gelişleri rastlantısal değil. Stant, Sibel Horada’nın soyut bir lisan kullandığı yerleştirmeleri ile başlıyor, koridordan devam edip Murat Yıldız’ın fotoğraf ve heykellerine yanlışsız ilerledikçe bu soyut lisan kırılmaya başlıyor. Cengiz Tekin’in fotoğrafı ile tam manasıyla somutlaşıyor. Akabinde Buşra Tunç’un odayı dönüştürdüğü görüntü yerleştirme ile ütopik bir kozmosa açılıyor. Bunun dışında sergi genel sınırlarıyla dünyaya eko-feminist bir perspektiften bakıyor.
■Sergide yer alan eserler toplumun yeni tartışmalarına nasıl ayna tutuyor?
Bu manada Rozelin Akgün’ün stant için ürettiği “Pîne” (Yama) isimli yerleştirmesini konuşabiliriz. Yama metaforunu kullanarak iyileştirme ve tekrar yapılandırmaya işaret eden bu eser, sanatçının geri dönüşümle ürettiği çeşitli doku ve renklerden oluşan biyoplastik ve biyoderiden yapılmış. Hem ekolojik hem de toplumsal düzeyde tamiri ve iyileştirmeyi temsil eden yama, doğaya ve topluma karşı sorumluluklarımızı hatırlatıyor; daha adil, sürdürülebilir bir dünya için çaba göstermeye teşvik ediyor.
“Sürdürülebilirlik nesillerdir devam ediyor”
■Sergide sürdürülebilirlik kavramı nasıl ele alınıyor?
Sergideki birçok eser doğal materyaller kullanılarak üretildi. Berna Dolmacı’nın “Sisli Mavi” isimli resimsel çalışması kahve, kına, çay, kil ve tohum üzere materyallerle yapıldı. Ekin Kano’nun “Kendini Yaşayan Beden” (2019) isimli yerleştirmesi mantarlar ve sirke ilişkisi üzerine şurası. Rozelin Akgün’ün İstanbul’da birinci sefer sergilenen “Yabani Otlar” yerleştirmesinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki otlarla yapılan yemekler, ilaçlar, şifacılık ve toplayıcılık üzere gelenekler husus ediliyor. Sürdürülebilirliğin yeni bir kavram olmadığını, aslında kuşaklar uzunluğu devam eden yöntemlerin bütünü olduğunu izleyiciye hatırlatıyor.