Bir yıl içinde 10-15 liradan 45-50 liraya kadar çıkan damacana su fiyatları, vatandaşı şebeke suyu ile kuyu suyuna itti.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Su Arıtmacıları Derneği Başkanı Gökhan Hiçkorkmaz, musluk suyunu içme suyuna çeviren arıtma aygıtı satışlarının bir yıl içinde 3’e katlandığını, daldaki satıcı firma sayısının da bir yılda 2 bin 800-3000 firmadan 4 binin üzerine çıktığını anlattı.
Sahil bölgelerinde yaşayan vatandaşların ise bu aygıtları kuyu suyuna taktırdığını söyleyen Hiçkorkmaz, “Özellikle kıyı bölgelerde yaşayan ve arıtma aygıtlarına yönelen vatandaşlar kuyu suyunu tercih etmeye başladı. Ambalajlı su fiyatlarındaki artıştan sonra kuyu suyuna yöneliş çok fazla arttı” diye konuştu.
YILDA 4 BİN 600 TL DAMACANA SUYA GİDİYOR
Hiçkorkmaz’ın aktardığına nazaran, bir arıtma aygıtının fiyatı geçen yıldan bu yıla 1800 TL’den 3 bin 500 TL’ye kadar çıktı. Lakin dört kişilik bir ailenin haftada iki damacana su tükettiği düşünüldüğünde, yıllık masraf 3 bin 500 TL’yi buluyor. Bu meblağ, ülke genelinde bilinen yaygın markalı bir damacana su alındığında ise ila 4 bin 500 TL’yi aşıyor.
Vatandaşın piyasadaki en ucuz damacana suyu alması halinde de bu meblağ 2 bin 600 TL. Geçen yıl ise en ucuz damacana su üzerinden yapılan bu hesap 1040-1560 TL aralığında değişiyordu.
Bu yüzden vatandaşın arıtma aygıtı alıp 7-8 sene kullanabilmesinin talepteki artışın ana nedeni olduğunu kaydeden Hiçkorkmaz, artan talep nedeniyle de büyük şirketlerin pazara girdiğini, pazarda olan fakat faal olmayan büyük şirketlerin ise artık daha faal bir pazarlama yaptığını söz etti.
İPİN UCU KAÇTI: BOŞ BİR DAMACANA BİLE 80-90 TL
Sozcu.com.tr’ye konuşan İstanbul Gazoz Su Şerbet İmal Edenler ve Satanlar Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya ise, geçen sene en ucuz damacana suyun 10 TL iken bu yıl 25 TL’ye çıktığını, en değerlisinin ise 22 TL’den 45-50 TL’ye çıktığı bilgisini verdi.
Boş bir damacananın fiyatının bile bir yıl içinde 8-9 liradan 80-90 liraya yükseldiğini lisana getiren Akkaya, “Fiyatı artmayan ne kaldı ki! İpin ucu kaçtı” diye konuştu.
2022 Nisan’da bir damacanaya 30 TL vermek istemeyen vatandaşlar, yanlarında getirdikleri damacanaları ve 5 litrelik şişeleri ormanlık alanların etrafındaki çeşmelerde doldurarak içme suyu olarak kullanmışlardı.
‘İÇME SUYU İÇİN FİYAT TARİFESİ ÇIKARILMALI’
Suyun, artan maliyetlerin yanı sıra rastgele bir fiyat tarifesi olmadan satılmasından ötürü da değerli olabildiğinin altını çizen Akkaya, içme suyunun temel bir besin unsuru olmasından ötürü ekmek üzere muhakkak bir fiyat tarifesi belirlenmesini gerektiğini söyledi ve bu tarifenin oluşturulması için İstanbul Ticaret Odası’na (İTO) davette bulundu.
Akkaya, muhakkak bir fiyat tarifesi olmadığı için firmaların suyu kendi belirlediği fiyattan sattığını, tarife olması durumunda fiyatların daha makul bir düzeye çekilebileceğine dikkat çekti.
ARITMA AYGITI ALIYORSANIZ BU DOKÜMANLARI SORUN
Öte yandan, arıtma aygıtı daha ekonomik görünse de sıhhati tehdit eden tarafları de var.
Bunların biri, kayıtdışı satıcıların gerekli dokümanlar olmadan insan sıhhatini tehdit eden eserleri satıyor olması.
Gökhan Hiçkorkmaz, Hizmet Yeterlilik Dokümanı, Marka Tescil Dokümanı ve Satış Sonrası Hizmet Yeterlilik Evrakı olmayan satıcılardan alışveriş yapılmaması için uyarıyor:
“2023 prestijiyle kayıtlı 4 bini aşkın satıcı firma var lakin kayıtdışı olmayan firmalar da ne yazık ki satış yapıyor.
Firmanın teknik servis hizmet dokümanı ve hizmet yeterlilik dokümanı yok lakin konuta gelip montaj yapıyor. Vatandaş rastgele bir arıza ile karşılaştığında muhatap bulamıyor.
Vergi kaydı olmayan kimselerden, garanti dokümanı, hizmet yeterlilik evrakı, marka tescil dokümanı ve satış sonra hizmet yeterlilik evrakı sunamayan firmalardan alışveriş yapılmamalı.”
SU NEDEN DEĞERLİ?
Peki su neden değerli?
Plastikte ham husus fiyatlarındaki artış, günlük hayatı direkt etkiliyor. Klasik yarım litrelik bir pet şişe suyun maliyetinin yüzde 80’i pet şişe iken, yüzde 20’si su.
Bunun dışında firmaların, damacana su için belediye özel yönetimlerinden kiralama yapıp, Hazine’ye de bir bedel ödediğini anlatan Ahmet Turan Akkaya, maliyet kalemlerini şöyle sıraladı:
“Bir depoya konulan sular, fabrikaya dolum tesislerine geliyor. Daha sonra makine parkuru aşması var. Petlerin ham hususu ve kapağı ithal. Boş bir damaca 80-90 TL ve bunlar patlayabiliyor. Daha sonra nakliyesi ve hamaliyesi var. Her bir basamak suyun fiyatını daha da artırıyor.”